Rozmowa z Iwoną Gleisner, kierowniczką Gminnej Biblioteki Publicznej im. Władysława Stanisława Reymonta w Wierzchosławicach.
Gdy budynek Gminnej Biblioteki Publicznej był zamknięty, było to jednoznaczne z zamknięciem działalności? Na czym w tym czasie się skupialiście?
Zamknięcie bibliotek dla Czytelników nie oznaczało całkowitego zawieszenia działalności GBP i jej filii. W tym czasie mieliśmy okazję zakupić, opracować i wprowadzić do systemu nowe książki, uporządkować księgozbiory i dokonać przemyślanej ich selekcji, sporządzić protokoły ubytków i wykreślić je z ksiąg inwentarzowych, dokonać korekt w katalogu. To bardzo żmudne zajęcia, na które nigdy nie ma dość czasu. Nasi Czytelnicy chętnie i często obdarowują nas własnymi książkami, które teraz zostały sprawdzone pod kątem przydatności i dołączone do zbiorów. Można było także naprawić uszkodzone książki, które jeszcze dało się w ten sposób uratować oraz spokojnie prześledzić bogaty rynek wydawniczy, aby zaplanować zakupy nowości w najbliższych miesiącach. Poza tym, w ramach zainicjowanej przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich facebookowej akcji #NieZostawiamCzytelnika, śledziliśmy na bieżąco wszystkie propozycje dla miłośników literatury, aby udostępnić co ciekawsze na naszym profilu. Wszystko z myślą o tych, którzy chcieliby skorzystać z takiej formy kontaktu z kulturą bez wychodzenia z domu. W czasie przerwy w wypożyczaniu bibliotekarze mieli także możliwość podnoszenia własnych kompetencji czytelniczych i pedagogicznych poprzez udział w dyskusjach na forach bibliotecznych, webinarach oraz szkoleniach online.
Dodam jeszcze, że biblioteka w Wierzchosławicach prowadzi prace nad wdrożeniem modułu komputerowego wypożyczania książek w systemie SOWA. W tej chwili dostępny jest katalog OPAC na naszej stronie internetowej, ale na razie nie ma możliwości zamawiania czy rezerwowania książek tą drogą. Uruchomienie tej usługi wiąże się z wcześniejszym przygotowaniem księgozbioru poprzez oklejenie wszystkich książek etykietami z kodami kreskowymi oraz stworzeniem bazy Czytelników, co jest niezwykle czasochłonne. Są to czynności niewidoczne dla użytkowników, ale niezbędne do tego, by nasza biblioteka stała się w pełni nowoczesną placówką.
Funkcjonowanie biblioteki w czasie zarazy – jak dziś wyglądają zasady korzystania z biblioteki?
Prosimy Czytelników, by przed wejściem do biblioteki zakładali rękawiczki oraz zasłaniali nos i usta maseczką, szalikiem, chustką itp. Nie dotyczy to małych dzieci oraz osób zwolnionych z obowiązku noszenia maseczek ochronnych. Z uwagi na wymóg zachowania dystansu ograniczyliśmy liczbę przebywających wewnątrz osób. W bibliotece głównej w Wierzchosławicach może znajdować się jednocześnie maksymalnie 3 użytkowników, natomiast filie obsługują Czytelników pojedynczo. Stanowiska obsługi zostały przeorganizowane, zaopatrzone w osłony z pleksi i płyny odkażające, dla zapominalskich mamy też rękawiczki jednorazowe. Wyznaczone są też miejsca zwrotu książek, skąd wędrują one na kwarantannę. Ostatnie rekomendacje Biblioteki Narodowej pozwalają skrócić czas trwania kwarantanny z dziesięciu do trzech dni, ale przyjęliśmy, że dla większego bezpieczeństwa będziemy trzymać zwroty w odosobnieniu przez pięć dni. Największym utrudnieniem dla stałych bywalców, szczególnie dla dzieci, jest brak wolnego dostępu do półek. Jesteśmy jednak po to, by jak najlepiej pomóc w wyborze książek i zaproponować literaturę zgodną z upodobaniami każdego Czytelnika. Zachęcamy do wcześniejszego sporządzenia listy tytułów, które chce się wypożyczyć; można ją przynieść ze sobą, przesłać do nas e-mailem na adres gbp.wierzchoslawice@interia.pl lub zamówić telefonicznie pod numerem 14 67 97 215. Skróci to znacznie czas oczekiwania na wybrane książki.
Czytelnie i stanowiska komputerowe pozostają na razie wyłączone z użytkowania, ale na życzenie Czytelników bibliotekarze wykonują dla nich wydruki, skany i kserokopie.
-Czy po uruchomieniu możliwości wypożyczenia książek był szturm wygłodniałych Czytelników?
Można tak powiedzieć. Kiedy tylko w mediach pojawiła się informacja, że biblioteki będą mogły być otwierane 4 maja, Czytelnicy natychmiast zaczęli telefonować do nas z pytaniem, czy już działamy. Otwarcie nieco się opóźniło, gdyż czekaliśmy na zgodę Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Tarnowie, ale udało się to zrobić dość szybko, bo już 8 maja. O tym, jak bardzo Czytelnicy byli spragnieni lektury najlepiej świadczą liczby – w ciągu pierwszego tygodnia od otwarcia bibliotekę główną w Wierzchosławicach odwiedziło 379 osób, które wypożyczyły łącznie 1287 książek.
Jakie tytuły/gatunki cieszą się największym zainteresowaniem Czytelników?
Wśród dorosłych królują powieści obyczajowe, w ostatnich latach zwłaszcza autorstwa polskich pisarek, m.in.: Katarzyny Michalak, Krystyny Mirek, Agnieszki Krawczyk, Agnieszki Lingas-Łoniewskiej, Magdaleny Witkiewicz, Magdaleny Kordel, Agnieszki Olejnik czy Gabrieli Gargaś. Długo by można wymieniać, ponieważ wciąż pojawiają się nowe nazwiska na tym rynku. Z autorów zagranicznych, niezmiennie od lat, najbardziej popularni są: Danielle Steel, Nora Roberts, Diana Palmer, Sandra Brown, Diane Chamberlain, Jodi Picoult, Richard Paul Evans, Guillaume Musso, Nicholas Sparks.
Nie mniejszym powodzeniem cieszą się kryminały, powieści sensacyjne i thrillery, zarówno polskie, jak i zagraniczne. Najczęściej poszukiwane są książki Katarzyny Bondy, Remigiusza Mroza, Maxa Czornyja, Chrisa Cartera, Harlana Cobena, Tess Gerritsen, Eriki Spindler, a także ciągle modne kryminały skandynawskie. Mamy bardzo duży wybór tych pozycji, śledzimy nieustannie rynek wydawniczy oraz listy bestsellerów i uzupełniamy księgozbiory o wszystkie najpopularniejsze tytuły.
Dla najmłodszych Czytelników najbardziej atrakcyjne są serie: Mądra Mysz, Mały Chłopiec, Czytam Sobie, Sami Czytamy, Już Czytam, Julka Poznaje Świat, Pucio, Kicia Kocia, Świnka Peppa, Mama Mu, Nudzimisie, Książkożercy, Tupcio Chrupcio, Masza i Niedźwiedź, Psi Patrol. Dużą popularnością cieszą się opowieści o Franklinie, Strażaku Samie, Bobie Budowniczym, ale także Bolku i Lolku, Reksiu, Pszczółce Mai, Kreciku i wielu innych znanych bohaterach. Oczywiście cały czas duże wzięcie mają nowe wydania klasycznych bajek i baśni.
Nieco starsze dzieci chętnie czytają o przygodach Koszmarnego Karolka, Tomka Łebskiego, Cwaniaczka, Hani Humorek, Ciumków, Nudzimisiów oraz perypetiach Lassego i Mai, prowadzących własne biuro detektywistyczne. Najbardziej jednak rozchwytywane są opowiadania o zwierzętach, wydawane w takich seriach, jak: Zaopiekuj się mną, Na pomoc zwierzętom, Mój niesforny szczeniak, Na pomoc zwierzakom, Magiczni przyjaciele czy Mój sekretny jednorożec.
Młodzież z kolei od wielu lat interesuje się głównie powieściami fantasy, choć są też wielbiciele powieści obyczajowych i przygodowych, zwłaszcza detektywistycznych. Przed zakupami nowych książek zawsze rozmawiamy z młodymi Czytelnikami o ich oczekiwaniach i staramy się dostosować gromadzony księgozbiór ściśle do ich potrzeb, gdyż jest to grupa najbardziej wymagająca.
Zarówno dzieci, młodzież, jak i dorośli chętnie wypożyczają literaturę popularnonaukową. Młodsi najczęściej sięgają po opracowania związane z naukami przyrodniczymi i historią. Wśród dorosłych największym zainteresowaniem cieszą się książki historyczne, zwłaszcza dotyczące II wojny światowej, podróżnicze, reportaże, wspomnienia i biografie sławnych ludzi, a także poradniki psychologiczne, pedagogiczne, medyczne, ogrodnicze i kulinarne.
Jak prezentuje się czytelnictwo w gminie Wierzchosławice?
Możemy się poszczycić jednym z najwyższych w powiecie tarnowskim poziomem czytelnictwa, co więcej, każdego roku notujemy wzrost liczby użytkowników i wypożyczeń książek. W 2019 roku zarejestrowaliśmy 1979 Czytelników, 25401 odwiedzin i 44024 wypożyczeń. Liczba Czytelników na 100 mieszkańców gminy Wierzchosławice wyniosła 18,25, co dało nam 4. miejsce w powiecie tarnowskim. Z obliczeń statystycznych wynika, że w ubiegłym roku średnio każdy mieszkaniec naszej gminy wypożyczył ponad 4 książki, co z kolei uplasowało nas na 3. miejscu w powiecie. Te wskaźniki wyraźnie pokazują, że czytelnictwo w Wierzchosławicach ma się bardzo dobrze.
Czy są planowane zakupy nowości wydawniczych? Jak prezentuje się w liczbach księgozbiór?
Nowości wydawnicze kupujemy na bieżąco w miarę posiadanych środków. Oprócz dotacji gminnej, pomaga w tym również coroczne dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa.
W tym roku kończy się program na lata 2016-2020 i bardzo liczymy na jego kontynuację.
W ubiegłym roku kupiliśmy 1500 książek, w tym 851 z budżetu gminy i 649 z dotacji ministerialnej. Liczba zakupionych książek na 100 mieszkańców gminy wyniosła 13,83, co przy średniej 14,05 w powiecie, daje całkiem niezły wynik. Mogę więc zapewnić, że każdy znajdzie coś zgodnego z własnymi zainteresowaniami
Na koniec 2019 roku posiadaliśmy 50577 woluminów, w tym 22746 powieści dla dorosłych, 16212 książek dla dzieci i młodzieży, 11612 pozycji literatury niebeletrystycznej oraz 7 oprawnych czasopism sublokalnych. Mamy też 32 audiobooki, ale na razie nie planujemy powiększać tego zbioru ze względu na dość nikłe zainteresowanie nimi wśród naszych Czytelników, którzy zdecydowanie wolą tradycyjne książki.
Nasza biblioteka uczestniczy także w projekcie „Wypożyczalnia odtwarzaczy cyfrowej książki mówionej dla osób niewidomych i słabowidzących” Stowarzyszenia „Larix”, które zajmuje się nagrywaniem i udostępnianiem bibliotekom audiobooków. W ramach tego projektu otrzymaliśmy nieodpłatnie dwa czytaki – urządzenia, na które nagrywamy każdorazowo 5 wybranych ze specjalnego katalogu książek i wypożyczamy osobom z dysfunkcją wzroku.
Biblioteka to nie tylko książki. Jakie macie plany na ten rok? Co już w tym roku udało się zrealizować?
W tym roku niestety niewiele, ponieważ – jak pewnie wszystkim już wiadomo – biblioteka w Wierzchosławicach w styczniu była nieczynna ze względu na przeprowadzkę do Domu Ludowego. Jeszcze nie zdążyliśmy na dobre rozwinąć skrzydeł w nowej siedzibie, gdy ponownie musieliśmy zamknąć z powodu sytuacji epidemiologicznej. Filia w Bogumiłowicach w lutym przeprowadziła Konkurs Pięknego Czytania Baśni dla uczniów klasy I, a Filia w Bobrownikach Małych tuż przed zamknięciem ogłosiła konkurs plastyczny związany z twórczością Hansa Christiana Andersena, który rozstrzygnięty zostanie w najbliższych dniach. Pozostałe zaplanowane na minione miesiące konkursy przekładamy na jesień z nadzieją, że już bez przeszkód się odbędą.
Nasza biblioteka od września ubiegłego roku bierze udział w projekcie Mała książka – wielki człowiek i na początku tego roku udało się rozdać pierwsze dyplomy tym młodym Czytelnikom, którzy zebrali komplet naklejek za wypożyczone książki. Teraz będzie okazja nagrodzić kolejnych laureatów.
W tej chwili skupiamy się przede wszystkim na zaspokojeniu potrzeb czytelniczych naszych użytkowników, mamy jednak mnóstwo planów i pomysłów na spotkania, warsztaty, lekcje biblioteczne, zajęcia literackie i konkursy plastyczne, których realizacja zależy od tego, czy będzie możliwe ich organizowanie w tradycyjnej, ewentualnie nieco zmienionej formie.
W bibliotece w Wierzchosławicach od wielu lat działają Dyskusyjny Klub Książki oraz Klub Robótek Ręcznych, których członkowie spotykają się regularnie raz w miesiącu. Na razie ich działalność została zawieszona, ale mamy nadzieję, że już wkrótce do niej wrócimy. Czekamy również na możliwość wznowienia wyjazdów na spektakle do tarnowskiego teatru, z których nasi czytelnicy chętnie korzystają.
Od kilku lat wspólnie z Gminnym Centrum Kultury organizujemy tematyczny Półmaraton Czytania oraz bierzemy udział w Narodowym Czytaniu, jeszcze nie wiadomo, jak będzie w tym roku, ale bardzo chciałabym, aby udało się nam zrealizować te imprezy po wakacjach. Dodam, że po zakończeniu remontu Domu Ludowego będziemy dysponować piękną salą, w której będą mogły odbywać się przeróżne spotkania, warsztaty i imprezy kulturalne, więc tym bardziej czekamy na taką możliwość. Współpraca w tym względzie ze szkołami, przedszkolem i Gminnym Centrum Kultury zawsze była bardzo dobra i jestem przekonana, że to się nie zmieni. Z dużym prawdopodobieństwem odbędzie się zaplanowane na jesień spotkanie autorskie z Łukaszem Maciejewskim, znanym krytykiem filmowym i autorem książek o polskich aktorkach. Mam już zapewnienie, że otrzymamy na ten cel środki z Instytutu Książki, więc jeżeli nie będzie możliwe bezpośrednie spotkanie, przeprowadzimy je online.
Zachęcam wszystkich do odwiedzania naszej strony internetowej www.biblioteka.wierzchoslawice.pl/ i śledzenia profilu biblioteki na Facebooku, gdzie na bieżąco zamieszczamy informacje o podejmowanych działaniach.
Dziękuję za rozmowę.
Dziękuję.
