14 lutego 1942 r. Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski powołał Armię Krajową (AK). Była ona kontynuatorką Służby Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej. Te formacje walczyły z okupantem niemieckim i sowieckim od początku wojny. Pierwszym dowódcą Armii Krajowej był komendant główny ZWZ, gen. Stefan Rowecki „Grot”.
Armia Krajowa była największym w Europie podziemnym wojskiem zorganizowanym do walki z dwoma okupantami. W 1944 r. jej liczebność sięgała ponad 350 tys. zaprzysiężonych żołnierzy:
- ok. 10 tys. oficerów
- 35-40 tys. ochotników walczących w oddziałach leśnych.
Armia Krajowa, w wyniku akcji scaleniowej, zgrupowała w swoich szeregach niemal wszystkie 200 organizacji bojowych działających na terenie Polski. Była ochotniczym wojskiem Polskiego Państwa Podziemnego, a celem strategicznym jej powołania było przygotowanie i wywołanie ogólnopolskiego powstania, które miało przywrócić Państwo Polskie, w jej pierwotnych granicach.
Walka, którą prowadziła AK była niespotykana na skalę europejską i światową: wywiad, kontrwywiad, dywersja, niepodległościowa propaganda, łączność kurierska i radiowa, szkolenie kadr, legalizacja, pozyskiwanie broni, produkcja środków walki, a także obecność konspiracyjna w obozach jenieckich i obozach zagłady.
Wsparciem dla Armii Krajowej były, między innymi elitarni żołnierze, wyszkoleni w Wielkiej Brytanii – cichociemni. Oficerem Armii Krajowej, cichociemnym, był urodzony w Wierzchosławicach kapitan Adam Boryczko.
Kolejnymi dowódcami AK byli generałowie: Stefan Rowecki ps. Grot – do 30 czerwca 1943 roku, Tadeusz Komorowski ps. Bór – do 2 października 1944 roku, Leopold Okulicki ps. Niedźwiadek – do 19 stycznia 1945 roku. Komendant Główny AK podlegał Naczelnemu Wodzowi Polskich Sił Zbrojnych. Organem dowodzenia AK była Komenda Główna.
Kulminacją działań bojowych Armii Krajowej było Powstanie Warszawskie. Po jego klęsce jednostki AK na terenach zajętych przez Armię Czerwoną zostały zdemobilizowane. 19 stycznia 1945 roku Komendant Główny gen. Okulicki wydał rozkaz o rozwiązaniu Armii Krajowej.
